Eser Sahibinden İzinsiz Eserinin Dijital Ortamda Paylaşımı veya Umuma Arzı
Eser Sahibinden İzinsiz Eserinin Dijital Ortamda Paylaşımı veya Umuma Arzı
1)FSEK Manevi, Mali veya BaÄŸlantılı Haklara Tecavüz
Manevi, mali veya baÄŸlantılı haklara tecavüzle ilgili 71.maddeye göre;
1. Bir eseri, icrayı, fonogramı veya yapımı hak sahibi kiÅŸilerin yazılı izni olmaksızın iÅŸleyen, temsil eden, çoÄŸaltan, deÄŸiÅŸtiren, dağıtan, her türlü iÅŸaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma ileten, yayımlayan ya da hukuka aykırı olarak iÅŸlenen veya çoÄŸaltılan eserleri satışa arz eden, satan, kiralamak veya ödünç vermek suretiyle ya da sair ÅŸekilde yayan, ticarî amaçla satın alan, ithal veya ihraç eden, kiÅŸisel kullanım amacı dışında elinde bulunduran ya da depolayan kiÅŸi hakkında bir yıldan beÅŸ yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
2. BaÅŸkasına ait esere, kendi eseri olarak ad koyan kiÅŸi altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasıyla cezalandırılır. Bu fiilin dağıtmak veya yayımlamak suretiyle iÅŸlenmesi hâlinde, hapis cezasının üst sınırı beÅŸ yıl olup, adlî para cezasına hükmolunamaz.
3. Bir eserden kaynak göstermeksizin iktibasta bulunan kiÅŸi altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasıyla cezalandırılır.
4. Hak sahibi kiÅŸilerin izni olmaksızın, alenileÅŸmemiÅŸ bir eserin muhtevası hakkında kamuya açıklamada bulunan kiÅŸi, altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
5. Bir eserle ilgili olarak yetersiz, yanlış veya aldatıcı mahiyette kaynak gösteren kiÅŸi, altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
6. Bir eseri, icrayı, fonogramı veya yapımı, tanınmış bir baÅŸkasının adını kullanarak çoÄŸaltan, dağıtan, yayan veya yayımlayan kiÅŸi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasıyla cezalandırılır.
Bu Kanunun ek 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında bahsi geçen fiilleri yetkisiz olarak iÅŸleyenler ile bu Kanunda tanınmış hakları ihlâl etmeye devam eden bilgi içerik saÄŸlayıcılar hakkında, fiilleri daha ağır cezayı gerektiren bir suç oluÅŸturmadığı takdirde, üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Hukuka aykırı olarak üretilmiÅŸ, iÅŸlenmiÅŸ, çoÄŸaltılmış, dağıtılmış veya yayımlanmış bir eseri, icrayı, fonogramı veya yapımı satışa arz eden, satan veya satın alan kiÅŸi, kovuÅŸturma evresinden önce bunları kimden temin ettiÄŸini bildirerek yakalanmalarını saÄŸladığı takdirde, hakkında verilecek cezadan indirim yapılabileceÄŸi gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Bunun yanında içerik saÄŸlayıcının sorumluluÄŸu ile ilgili MADDE 4’e göre içerik saÄŸlayıcı, internet ortamında kullanıma sunduÄŸu her türlü içerikten sorumludur.
(2) 10/9/2014 tarihli ve 6552 sayılı Kanunun 126 ncı maddesiyle, bu fıkrada yer alan “ikibin Yeni Türk Lirasından onbin Yeni Türk Lirasına” ibaresi “iki bin Türk lirasından elli bin Türk lirasına” ÅŸeklinde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir. (3) Bu Ä°ptal Kararı 1/1/2015 tarihli ve 29223 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. 10104-1 (2) Ä°çerik saÄŸlayıcı, baÄŸlantı saÄŸladığı baÅŸkasına ait içerikten sorumlu deÄŸildir. Ancak, sunuÅŸ biçiminden, baÄŸlantı saÄŸladığı içeriÄŸi benimsediÄŸi ve kullanıcının söz konusu içeriÄŸe ulaÅŸmasını amaçladığı açıkça belli ise genel hükümlere göre sorumludur.
2)Karikatür, Müzik, Bilgisayar Oyunlarının NiteliÄŸi
Karikatür deÄŸindiÄŸi mevzuları mizahi ve eleÅŸtirel bir üslupla ele alarak insanlara anlatan bir çizim ÅŸeklidir. Bir nevi resimlerin mana kazanmış halidir. Karikatür sözcüÄŸü dilimize Fransızcadan geçmiÅŸtir. Bu sanat Ä°talya ve Fransa’da ortaya çıkarak büyüme kaydetmiÅŸtir. FSEK md.4’e göre Karikatür eserleri Güzel Sanat Eserleri olarak nitelendirilmiÅŸtir.
FSEK m.86'da “resim ve portreler” korunmuÅŸtur. ÖÄŸretide, FSEK m.86 kapsamındaki resim ve portrelerin; eser niteliÄŸinde olmasalar bile, gerçek bir kiÅŸinin, dış görünüÅŸünü teÅŸhis etmeye elverecek biçimde aksettiren, yaÄŸlı ve sulu boya, pastel yahut karakalem resimlerini, karikatür, film ve fotoÄŸraflarını ve diÄŸer tüm vasıtaları kapsadığı ifade edilmektedir. (ArÅŸ.Gör. Hüseyin Cem ÇÖL, FÄ°KÄ°R VE SANAT ESERLERÄ° KANUNU'NA GÖRE ESER DIÅžINDA KORUMA KONULARI, syf.379, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/628751 )
Bir yargı kararında bilgisayar programlarının Fikir ve Sanat Eserleri Kanunuyla koruma altına alınan eser niteliÄŸinde olmadığından bahisle, bilgisayar oyunlarının Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanunu kapsamında bulunmadığı yolundaki dava konusu iÅŸlem mevzuatımıza aykırı olup, davanın reddine iliÅŸkin mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır..." ÅŸeklinde karar vererek, bilgisayar oyunlarının 3257 sayılı Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanunu kapsamında bulundukları sonucuna varmıştır.
Bir yazara göre de bir müzik eserinin kafeterya, düÄŸün salonu gibi umuma açık mahallerde alanlarda çalınması ve söylenmesi, kaset veya CD’nin maÄŸaza içerisinde müÅŸterilerin duyabileceÄŸi ÅŸekilde çalınması gibi hallerde eser sahibinin mali haklarından olan umuma iletimi hakkının ihlali söz konusu olacaktır. (SavaÅŸ Bozbel, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, XII Levha Yay., 1. Bası, Ä°stanbul 2012, syf. 326)
Her ne kadar, kural olarak, eserin kamuya sunulması bir defalık hukuki eylem ise de, bu yolla eserin alenileÅŸmesi saÄŸlanmakta ve eser fikri mülkiyet hukukunun koruma konusu haline gelmektedir. Fikri Mülkiyet hukukunda yer alan “tükenme ilkesi” 5846 sayılı FSEK ile eser sahiplerine tanınan manevi haklar üzerinde uygulanamayacağından, eser daha önce alenileÅŸmiÅŸ olsa bile, eser sahibinin FSEK.nun 14/1 nci maddesinde yer alan “kamuya sunma hakkı” sona ermez ve izinsiz çoÄŸaltma, yayma vb. her türlü mali haklara tecavüz oluÅŸturan eylemlerin gerçekleÅŸtirilmesi halinde, eser sahibine, ihlal edilen mali hak taleplerinin yanında, FSEK'nın 14/1 nci fıkrası uyarınca, kamuya sunma hakkının ihlalinden dolayı manevi hak tazminatı talep etme yetkisi de verir.
“Nitekim manevi haklara tecavüz halinde açılacak ceza davalarını düzenleyen FSEK'nun 71/1 nci fıkrasında da, "alenileÅŸmiÅŸ olsun veya olmasın, eser sahibinin veya halefinin yazılı izni olmadan bir eserin umuma arz edilmesi veya yayımlanması" da suç sayılmıştır. Bu bakımdan, eser sahibi "eser alenileÅŸmiÅŸ olsa dahi" FSEK'nun 14/1nci fıkrası yoluyla aynı Yasa’nın 70/1 nci fıkrasına göre, tecavüz edenden manevi tazminat talep edebilecektir.
Bu durumda, mahkemece, yukarıda yapılan açıklamalar doÄŸrultusunda FSEK.nun 14/1 nci maddesi uyarınca, davacı yararına uygun bir manevi tazminata karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçelerle manevi tazminat isteminin reddine karar verilmesi doÄŸru olmamıştır. Yargıtay Kararı - 11. HD., E. 2007/576 K. 2008/2292 T. 28.02.2008
FSEK m. 71/ son’da bir etkin piÅŸmanlık düzenlemesine yer verilmiÅŸtir. Bu hükme göre “Hukuka aykırı olarak üretilmiÅŸ, iÅŸlenmiÅŸ, çoÄŸaltılmış, dağıtılmış veya yayımlanmış bir eseri, icrayı, fonogramı veya yapımı satışa arz eden, satan veya satın alan kiÅŸi, kovuÅŸturma evresinden önce bunları kimden temin ettiÄŸini bildirerek yakalanmalarını saÄŸladığı takdirde, hakkında verilecek cezadan indirim yapılabileceÄŸi gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir” denilmiÅŸtir. Buradaki etkin piÅŸmanlık hükmü 71. maddede yer verilen tüm suçlar için geçerli olmayıp; sadece hukuka aykırı olarak baÅŸkası tarafından üretilmiÅŸ, iÅŸlenmiÅŸ, çoÄŸaltılmış, dağıtılmış veya yayınlanmış bir eseri, icrayı, fonogramı veya yapımı satın alan, satışa arz eden veya satan kiÅŸileri kapsamaktadır.
Åžahsen kullanma ile ilgili olarak madde 38’e göre bütün fikir ve sanat eserlerinin, (...) (2) kâr amacı güdülmeksizin ÅŸahsen kullanmaya mahsus çoÄŸaltılması mümkündür. Ancak, bu çoÄŸaltma hak sahibinin meÅŸru menfaatlerine haklı bir sebep olmadan zarar veremez ya da eserden normal yararlanmaya aykırı olamaz denilmiÅŸtir.
Temsil serbestisi ile ilgili madde 33’e göre (DeÄŸiÅŸik: 21/2/2001 - 4630/17 md.) yayımlanmış bir eserin; tüm eÄŸitim ve öÄŸretim kurumlarında, yüzyüze eÄŸitim ve öÄŸretim maksadıyla doÄŸrudan veya dolaylı kâr amacı gütmeksizin temsili, eser sahibinin ve eserin adının mutat ÅŸekilde açıklanması ÅŸartıyla serbesttir.
FSEK m. 25 umuma iletim hakkını, eser sahibinin münhasır bir hakkı olarak düzenlemesine raÄŸmen, “umuma iletim” kavramını tanımlamamıştır. Alman Telif Hakları Kanun m. 15/III’e (UrhG § 15/III) göre “umum”, belirli bir çevre ile sınarlı olmayan, birbirine karşılıklı iliÅŸkiler içinde baÄŸlı bulunmayan veya belirli bir organizasyonla birbirine baÄŸlanmayan birden fazla kimsedir .(https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/27642/597.pdf?sequence=1 INTERNETTE FÄ°KRÎ HAKLARIN KORUNMASI Yüksek Lisans Tezi DoÄŸan KOCABEY) Kullanıcı eser sahibinin veya site sahibinin baÅŸka bir hakkını ihlâl etmemiÅŸse, yalnız link atma (FSEK 22 anlamında çoÄŸaltma olsa da) çoÄŸaltma hakkının ihlâli olarak deÄŸerlendirilemez ve yasaklanamaz. (Fikri Hukuk Bakımından Internet Ortamında Müzik Sunumu, Ankara, 2002. Tekin MemiÅŸ)
Son dönemde gündemde olan karikatür davalarıyla ilgili konuya deÄŸinmek de gerekir. Kanunda hak ihlali durumunda bir ÅŸikayet veya dava ÅŸartı bulunması gerektiÄŸi düÅŸüncesindeyim. Karayolları Trafik Kanunu’nda zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluÅŸuna yazılı baÅŸvuruda bulunması gerektiÄŸi geçmektedir. Buraya da aynı ÅŸekilde bir madde getirilmesi düÅŸünülebilir.
FSEK Ek madde-4 ile bir uyar-kaldır çözümü getirilmiÅŸtir. Maddeye göre eser sahibinin öncelikle internet sitelerinde kullanılmak üzere ilgili veriyi üreten ve sunan içerik saÄŸlayıcısına baÅŸvurması ve ihlâle konu içeriÄŸin üç gün içinde kaldırılmasını talep etmesi gerekmektedir. Ä°çerik saÄŸlayıcı hak sahibinin taleplerine üç günlük süre içerisinde uymaz ve ihlale konu fiillerine devam ederse, eser sahibi bu kez Cumhuriyet Savcılığı’na baÅŸvuru yapabilir ve üç gün içinde internete eriÅŸimi saÄŸlayan hizmet saÄŸlayıcıdan ihlâle devam eden içerik saÄŸlayıcısına verilen hizmetin durdurulmasını talep edebilir. Ä°hlale konu fiiller durdurulduktan sonra, içerik saÄŸlayıcısına yeniden eriÅŸim saÄŸlanır. Burada dikkat edilmelidir ki “Uyar-Kaldır Yöntemi”ne baÅŸvurulmuÅŸ olması eser sahibinin maddi ve manevi tazminat haklarını kullanmasına engel teÅŸkil etmemektedir.
WhatsApp Destek