Kefaletin Sona Ermesi
Kefaletin Sona Ermesi
Kanun gereÄŸince
BK.m.598 f.1’e göre hangi sebeple olursa olsun, asıl borç sona erince, kefil de borcundan kurtulur. EÄŸer üçüncü kiÅŸi borcu öderse ve BK. m. 109’daki ÅŸartlar da karşılanıyorsa, üçüncü kiÅŸi alacaklının haklarına halef olur ve kefalet sözleÅŸmesi devam eder.
Borçlu borcunu zamanında ve temerrüde düÅŸmeksizin ifa etmesi durumunda, borçla birlikte kefalet de sona erer. Aynı ÅŸekilde takas durumunda, alacaklı ve borçlu sıfatlarının birleÅŸmesi durumunda, yenileme durumunda da kefalet borcu sona erer. Bundan ayrı olarak, alacaklı ve borçlu sıfatlarındaki birleÅŸmenin kalkması durumunda ise asıl borç tekrar aktif hale geleceÄŸinden kefilin sorumluluÄŸu da tekrar ortaya çıkacaktır.
Asıl borcun baÅŸlangıçta objektif olarak imkansız olması, kefalet borcunu da geçersiz hale getirir. Asıl borcun sonradan imkansız olması durumunda ise, bu durum kefile yüklenebilse bile kefalet borcunun sona erdiÄŸini kabul etmek gerekir.
Yasanın öngördüÄŸü azami sorumluluk süresinin dolması da kefaleti sona erdirir. BK. m. 598 f.3’e göre kefil, sözleÅŸmenin kurulmasından itibaren on yılın geçmesiyle sorumluluÄŸundan kurtulur. On yıllık süresinin geçmesinden sonra yeni bir kefalet verilmedikçe veya uzatılmış kefalet olmadıkça sorumluluk devam etmez. Bu durum sadece gerçek kiÅŸiler için geçerlidir. Tüzel kiÅŸiler açısından on yıllık gibi bir süre yoktur.
Yenileme de asıl borcu ve buna baÄŸlı olarak kefalet borcunu da sona erdirir. Yenilemeyle ilgili sadece ticari iliÅŸkilerde güveni saÄŸlamak amacıyla bir istisna getirilmiÅŸtir. Buna göre cari hesapta, cari hesap kalemlerinden birinde ayrıca kefalet durumu varsa, hesap sıfırlanmış veya tanınmış olsa dahi kefilin sorumluluÄŸu cari hesap bakiyesinde sınırlı olarak devam edecektir.
Kefaletten dönme
BK.m.599 f.1’ e göre gelecekte doÄŸacak bir borca kefalette, borçlunun borcun doÄŸumundan önceki mali durumu, kefalet sözleÅŸmesinin yapılmasından sonra önemli ölçüde bozulmuÅŸsa veya mali durumunun, kefalet sırasında kefilin iyi niyetle varsaydığından çok daha kötü olduÄŸu ortaya çıkmışsa, kefil alacaklıya yazılı bir bildirimde bulunarak, borç doÄŸmadığı sürece her zaman kefalet sözleÅŸmesinden dönebilir. Ancak f.2’de belirtildiÄŸi üzere dönme hakkını kullanan kefil, alacaklının kefalete güvenmesi sebebiyle uÄŸradığı olumsuz zararı ödemek zorundadır. Burada kefalete güvenilerek iyiniyetli yapılan giderler gibi giderler bu zarar kapsamına girer.
Süreli kefalet ve süreli olmayan kefalet
BK.m.600’e göre süreli kefalette kefil, sürenin sonunda borcunda kurtulur. Süre konusunda herhangi bir sebeple tereddütün olmaması gerekir. Tereddüt olması durumda asıl olanın süresiz kefaletin olmasıdır.
Süreli olmayan kefalette kefil, asıl borç muaccel olunca, adi kefalette her zaman ve müteselsil kefalette ise, kanunun öngördüÄŸü hâllerde, alacaklıdan, bir ay içinde borçluya karşı dava ve takip haklarını kullanmasını, varsa rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takibe geçmesini ve ara vermeden takibe devam etmesini isteyebilir. Müteselsil kefilin BK.m.601’den faydalanabilmesi için, alacaklının elinde teslime baÄŸlı taşınır rehni veya alacak rehninin bulunması gerekmektedir. Buna göre müteselsil kefil, borç muaccel olduktan sonra alacaklıdan 1 ay içinde rehnin paraya çevrilmesini isteyebilir ve alacaklı da bu süre içinde rehni takibe koymazsa veya takibe ara verirse müteselsil kefilin sorumluluktan kurtulabilme imkanı vardır.
Çalışanlara kefalette fesih ile sona erme
Hizmet iliÅŸkisi olması durumunda, çalışanların verebileceÄŸi zararlara karşı teminat saÄŸlanması amacıyla kefalet sözleÅŸmesinin yapılabilmesi mümkün kılınmıştır. Çalışanlara süreli olmayan kefalette kefil, her üç yılda bir, ertesi yılın sonunda geçerli olmak üzere sözleÅŸmeyi feshettiÄŸini bildirebilir. Süreli kefalette ise böyle bir süre düzenlenmemiÅŸtir. Burada BK.m.600 uygulama alanı bulur ve sürenin sona ermesiyle kefil borcundan kurtulur.
DiÄŸer sona erme sebepleri
Alacaklı ve kefil arasında bir anlaÅŸma yoluna gidilerek kefilin borcu sona erebilir veya kefile kefalet sözleÅŸmesine belirli bir süre sonra kefalet sözleÅŸmesini feshetme imkanı da tanınabilir.
BK.m.593 ve 594’te de kefile kefalet sözleÅŸmesini sona erdirme imkanı tanınmıştır. BK.m.593’e göre borç muaccel olduktan sonra alacaklının haklı bir sebep olmadan kefilin ödemesini kabul etmemesi durumunda, kefilin borcundan kurtulacağı belirtilmiÅŸtir. BK.m.594’te geçen sona erme sebebi ise asıl borçlunun iflas etmesi durumunda bunu kendisine bildirmeyen ve alacağı iflas masasına kaydettirmeyen alacaklıya karşı kefilin borcundan kurtulabilmesidir.
Bir diÄŸer sona erme sebebi ise ölüm nedeniyle sona ermedir. Asıl borçlunun ölümünün kefilin sorumluluÄŸuna bir etkisi yoktur. Ancak asıl borçlunun mirasçıları miras için defter tutulmasını istemiÅŸse, alacaklarını zamanında yazdırmayan alacaklılara karşı mirasçıların ne kiÅŸisel ne de miras payları ile sorumlulukları yoktur. Buna paralel olarak borçlara kefil olan kiÅŸilerin de kefalet borcu sona erer. Kefili ölmesi durumunda ise kefalet borcu mirasçılarına geçer. Ancak mirasçılar miras için defter tutulması talebinde bulunmuÅŸsa; mirasçılar, kefalet borcunun deftere geçirilmesi ve terekenin ancak iflas hükümlerine göre tasfiye edilmesi halinde alacaklılara düÅŸecek miktar kadar sorumlu olurlar.
WhatsApp Destek