KORONAVIRÜS HASTALIĞI (COVID-19) VE İŞÇILERIN DURUMU
KORONAVIRÜS HASTALIÄžI (COVID-19) VE Ä°Åž SÖZLEÅžMESÄ°
Ä°ÅŸ Kanunu md. 24/I-a hükmüne göre, iÅŸçi lehine saÄŸlık nedeniyle fesih hakkının doÄŸabilmesi için yapılan iÅŸin iÅŸçinin yaÅŸamı veya saÄŸlığı için tehlike yaratması gereklidir. Bunun yanında tehlikenin de iÅŸin niteliÄŸinden kaynaklanmış olması gereklidir. Ä°ÅŸin niteliÄŸinden doÄŸan hastalıklar, iÅŸin yapılması ile ortaya çıkar. ÖrneÄŸin kereste üretim firmasında çalışan iÅŸçinin yüksek sesten dolayı iÅŸitme fonksiyonları yıllar içinde azalabilir. Bu fonksiyon kaybı iÅŸin yapılması ile doÄŸmuÅŸtur ve iÅŸin niteliÄŸinden dolayı oluÅŸmuÅŸtur. Ä°ÅŸin niteliÄŸinden doÄŸan bu hastalıklar, çoÄŸu zaman meslek hastalıklarıdır. (Ercan AkyiÄŸit, Kıdem Tazminatı, syf.115)
Koronavirüs hastalığı iÅŸin niteliÄŸinden doÄŸan bir hastalık deÄŸildir. 4857 sayılı Ä°ÅŸ Kanunu 24/I-b hükmüne göre bulaşıcı hastalıktan dolayı fesih sebebinden bahsedilmiÅŸtir. Buna göre iÅŸçinin sürekli olarak yakından ve doÄŸrudan buluÅŸup görüÅŸtüÄŸü iÅŸveren yahut baÅŸka bir iÅŸçi bulaşıcı veya iÅŸçinin iÅŸi ile baÄŸdaÅŸmayan bir hastalığa tutulması iÅŸçi için haklı nedenle fesih sebebi sayılmıştır. Burada hastalığın sebebi, iÅŸçinin iÅŸi ile baÄŸdaÅŸmayan bir sebepten ötürü olmalıdır. ÖrneÄŸin ÅŸu dönemde gündemde olan Koronavirüs hastalığına yakalanan bir iÅŸçi, diÄŸer çalışma arkadaÅŸlarına virüsü yayabilir. Bu hastalık iÅŸin niteliÄŸinden olmayan bir hastalıktır. Peki bu hastalıktan dolayı vefat eden bir iÅŸçi iÅŸ kazasına mı uÄŸramıştır? Yargıtay bir kararında, Ukrayna’dan seferden dönen bir tır ÅŸoförünün domuz gribine yakalanıp ölmesini iÅŸ kazası olarak nitelendirmiÅŸtir. (T.C.YARGITAY 21. HUKUK DAÄ°RESÄ°, E. 2018/5018, K. 2019/2931, T. 15.4.2019) Yargıtay’ın bu kararı, koronavirüs hastalığı için de ilerde ortaya çıkabilecek vefatlar için emsal teÅŸkil edebilir.
4857 Sayılı Ä°ÅŸ Kanunu'nun 25.maddesinin (III) numaralı bendinde, iÅŸçiyi iÅŸyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması halinde, iÅŸverenin derhal fesih hakkının olduÄŸu belirtilmiÅŸtir. Kanun metnine göre iÅŸçiyi çalışmaktan alıkoyan nedenler, iÅŸçinin çevresinde meydana gelmelidir. Ä°ÅŸyerinden kaynaklanan ve çalışmayı önleyen nedenler bu madde kapsamına girmez. ÖrneÄŸin iÅŸyerinin kapatılması zorlayıcı neden sayılmaz(T.C.YARGITAY 9. HUKUK DAÄ°RESÄ°, E.2007/16205, K. 2008/10253, T. 25.4.2008). Ancak, sel, kar, deprem gibi doÄŸal olaylar nedeniyle ulaşımın kesilmesi, salgın hastalık sebebiyle karantina uygulaması gibi durumlar zorlayıcı nedenlerdir. Buna göre koronavirüs gibi salgın hastalıklar da bu kapsama girebilir.
Yargıtay bir kararında, Hepatit B taşıyıcısı olan bir iÅŸçinin, iÅŸ sözleÅŸmesini kendisinin feshetmesini haklı kabul etmemiÅŸtir. Karar göre Hepatit B taşıyıcısı olan iÅŸçinin kendi hastalığını ileri sürerek iÅŸverenin fesih hakkını kullanmasını istemesi, bunun iÅŸveren tarafından kabul edilmemesi üzerine iÅŸ sözleÅŸmesini feshetmesi söz konusudur. Yasaya göre akdi fesih hakkı bulunmayan davacının iÅŸ sözleÅŸmesini feshinin haklı olmadığı sonucuna varılmıştır(T.C.YARGITAY 9. HUKUK DAÄ°RESÄ°., E.2007/27733, K.2008/7817, T. 8.4.2008).
6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanunu’nun 13. maddesine göre iÅŸçilerin çalışmaktan kaçınma hakkı bulunmaktadır. Bu hükme göre, ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı iÅŸyerlerinde ise iÅŸverene baÅŸvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, iÅŸveren ise derhal kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir. Kurul veya iÅŸverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi halinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iÅŸ sözleÅŸmesinden doÄŸan diÄŸer hakları saklı olduÄŸu belirtilmiÅŸtir.
Kurul kararına veya iÅŸçinin talebine raÄŸmen iÅŸveren gerekli önlemleri almamakta ısrar ederse, iÅŸçi iÅŸ sözleÅŸmesini derhal feshedebilecektir. Elli ve daha fazla çalışanın bulunduÄŸu ve altı aydan fazla süren sürekli iÅŸlerin yapıldığı iÅŸyerlerinde iÅŸveren, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluÅŸturur. Ä°ÅŸveren, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular. Madde metnindeki kurul, iÅŸverenin oluÅŸturduÄŸu kuruldur. Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanunu md.13/f.4 hükmüne göre, iÅŸ sözleÅŸmesiyle çalışanlar, talep etmelerine raÄŸmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iÅŸ sözleÅŸmelerini feshedebileceÄŸi belirtilmiÅŸtir. Bu hüküm ile iÅŸçilere haklı nedenle derhal fesih hakkı tanınmıştır. Ä°ÅŸ Kanununa tabi çalışanlar, Ä°ÅŸ Kanunu md.24/II-f bendine göre iÅŸ sözleÅŸmelerini sona erdirebilir. Buna göre Ä°ÅŸ yerinin çalışma ÅŸartlarının uygulanmamasına dayanarak iÅŸ sözleÅŸmesinin sona erdirebilmesi mümkündür. Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanunu md.13/5 hükmüne göre, bu kanunun 25 inci maddesine göre iÅŸyerinde iÅŸin durdurulması halinde bu madde hükümlerinin uygulanmadığı belirtilmiÅŸtir. Bu hükme göre, iÅŸyerinde iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi nedeniyle bir idari yaptırım olarak iÅŸyerinde iÅŸ durdurulursa, iÅŸçinin Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanunu md.13 hükmü uyarınca çalışmaktan kaçınması veya iÅŸ akdini haklı nedenle feshetmesi mümkün olmayacaktır.
Ä°ÅŸ Kanunu’nun 24 ve 25 inci maddelerin (III) numaralı bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan iÅŸçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücretin ödenmesi belirtilmiÅŸtir. Bu madde metnine göre, olası bir Koronavirüs salgını nedeniyle iÅŸyeri kapandığı zaman bir haftaya kadar iÅŸçiye her gün için yarım ücret ödenmesi gerekmektedir.
Av.Anıl TÜRKMEN
kaynaklar:
lexpera.com
WhatsApp Destek