MUVAZAALI ECZANE, RUHSAT Ä°PTALÄ° VE YARGI KARARLARI
ECZANE MUVAZAA DEÄžERLENDÄ°RMESÄ° NEYE GÖRE YAPILIR? MUVAZAALI ECZANE Ä°ÇÄ°N BELÄ°RLENEN KRÄ°TERLER NELERDÄ°R? YARGI KARARLARINA GÖRE MUVAZAA KISTASI NEDÄ°R?
MUVAZAALI ECZANE, RUHSAT Ä°PTALÄ° VE YARGI KARARLARI
ECZACILAR VE ECZANELER HAKKINDA KANUN md.2'ye göre Türkiye Cumhuriyeti hudutları içinde eczacılık yapabilmek için aÅŸağıdaki vasıflara haiz olmak ÅŸarttır. Buna göre;
1. Türk vatandaşı olmak,
2. Türkiye Eczacı Mektep veya fakültelerinden diplomalı olmak veya yabancı memleketlerdeki eczacı mektep veya fakültelerinden diplomalı olup da 3 üncü madde gereÄŸince ilmi hüviyetini ispat etmiÅŸ veya imtihanı kazanmış olmak,
3. Diplomaları Sağlık ve Sosyal Yardım Vekaletince tescil edilmiş olmak,
4. Bu kanunun 4 üncü maddesinde yazılı hallerden biri bulunmamak,
eczacılık yapabilmek için belirlenen kriterlerdir. 5.maddesinde ise serbest eczanelerin, eczacılık yapma hakkını haiz bir eczacının sahip ve mesul müdürlüÄŸünde yönetmelikte belirlenen belgelerle il saÄŸlık müdürlüÄŸünce düzenlenmiÅŸ ve valilikçe onaylanmış bir ruhsatname ile açılacağı belirtilmiÅŸtir. 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunun 6. Maddesinde (17.05.2012-6308/3), muvazaalı olarak eczane açıldığının tespiti halinde ruhsatnamenin iptal edileceÄŸi ve eczacının beÅŸ yıl süreyle eczane açamayacağı, muvazaanın eczacılar arasında yapılmış olması halinde eczane açma yasağının hepsi hakkında uygulanacağı hükmü yer almıştır. Anlaşılacağı üzere, eczacılık mesleÄŸi ile ilgili temel mevzuat hükümlerinde, eczanelerin (ölüm vs. bazı kanuni haller haricinde) mutlaka eczacılar tarafından açılması ve iÅŸletilmesi gerektiÄŸi; muvazaalı olarak eczane açılmasının ve iÅŸletilmesinin hukuken yasak olduÄŸu açık bir ÅŸekilde düzenlenmiÅŸtir.
Muvazaa DeÄŸerlendirme Komisyonlarının TeÅŸekkülü Ä°le Çalışma Usûl Ve Esasları Hakkında Yönerge md.4-f/1 d bendine göre muvazaa; “Eczacının sahip ve mesul müdürü olarak göründüÄŸü eczaneyi fiili olarak görevi başında bulunsun veya bulunmasın, gizli veya açık, yazılı veya sözlü anlaÅŸmalarla ortak veya bireysel olarak bir baÅŸkasının iÅŸletmesi faaliyetini ve benzeri tüm faaliyetleri” ÅŸeklinde tanımlanmıştır.
Faaliyetteki eczanelerin muvazaa deÄŸerlendirmesi yapılırken faaliyette bulunan eczane hakkında muvazaalı olduÄŸu yönünde ihbar veya ÅŸikayetlerin olması, muvazaaya iliÅŸkin bilgi ve belgelerin bulunması veya eczanenin sahip ve mesul müdürü olan eczacının mazeretsiz olarak görevi başında bulunmadığının tespit edilmesi veya ilk denetim dahil olmak üzere bir yıllık periyot içerisinde görevi başında bulunmadığının ikinci flkrada belirtilen ÅŸekilde tespit edilmesi hallerinde, konu il saÄŸlık müdürlüÄŸü tarafindan i|gili eczacı odasına bilgi ve belgeler ile birlikte bildirilir. EÅŸ zamanlı olarak il saÄŸlık müdürlüÄŸünce de incelemelere baÅŸlanır. Faaliyette olan eczanenin sahip ve mesul müdürü olan eczacının mazeretsiz olarak görevinin başında bulunmadığının tespiti; bir yıllık periyot içinde eczaneye üç farklı zamanda yapılacak denetimin her birinde eczacının eczanede bulunmadığının tespiti halinde, 24 saat sonra yapılacak denetim ile eczacının eczanede bulunup bulunmadığının tutanak ile belgelendirilmesi ÅŸeklinde yapılır. Birinci denetimde eczanesinde olmadığı halde 24 saat Soffa yapılan ikinci denetimde yerinde bulunmuÅŸ olsa dahi, eczacı hakkında muvazaa karinesi oluÅŸacağından bu eczacılar hakkında araÅŸtırmaların titizlikle yapılması gerekir.
Konunun eczacı odasına bildirildiÄŸi tarihten itibaren en geç doksan gün içinde eczacı odasınca muvazaa deÄŸerlendirme raporu hazırlanır ve hazırlanan rapor, muvazaaya iliÅŸkin eczacı odasında bulunan tüm bilgi, belgeler ve varsa tutanak altına alınmış beyanlar ile birlikte il saÄŸlık müdürlüÄŸüne gönderilir. Ä°l saÄŸlık müdürlüÄŸü yetkililerince; muvazaa konusunda eczacı odasınca düzenlenen muvazaa deÄŸerlendirme raporunun verildiÄŸi tarihten veya en geç ikinci fıkrada belirtilen doksan günlük sürenin bitiminden itibaren on beÅŸ gün içinde eczacı odası muvazaa deÄŸerlendirme raporu ile eki bilgi, belgeler ve il saÄŸlık müdürlüÄŸü incelemeleri ile elde edilen bilgi, belgeler deÄŸerlendirilerek karar verilir. Ä°l saÄŸlık müdürlüÄŸünce verilecek kararın bilgi ve belgelerle gerekçelendirilmesi gerekir. Ä°l saÄŸlık müdürlüÄŸü ve eczacı odasının, eczanenin muvazaalı olduÄŸu yönünde kanaatlerinin örtüÅŸmesi halinde; eczane ruhsatı il saÄŸlık müdiirlüÄŸü tarafından iptal edilir ve 6197 sayıIı Kanun'un 6'ncı maddesi doÄŸrultusunda iÅŸlem yapılır. Eczacı odasının düzenlediÄŸi muvazaa deÄŸerlendirme raporu ile il saÄŸlık müdürlüÄŸü görüÅŸünün birbiri ile örtüÅŸmediÄŸi durumlarda; eczanenin muvazaaya konu olup olmadığı Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü Muvazaa DeÄŸerlendirme Komisyonu tarafından deÄŸerlendirilir. Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü Muvazaa DeÄŸerlendirme Komisyonunda yapılan deÄŸerlendirmede muvazaa konusunda mutabakata varılamaması halinde, eczacı odası ve Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü'nün görüÅŸleri ve bu görüÅŸleri destekleyen tüm bilgi ve belgeleri içeren dosya Yönergenin 7 nci maddesinin yedinci fikrasında belirtilen ÅŸekilde düzenlenerek ivedilikle Kuruma gönderilir. Kurum tarafindan dosya incelenir ve Yönergenin 7 nci maddesinin dokuzuncu fikrasında belirtilen usül doÄŸrultusunda Kurum Muvazaa DeÄŸerlendirme Komisyonu toplanarak deÄŸerlendirme yapılır ve Kurumca aynı gün içinde karar verilir. Alınan karar Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü'ne bildirilir. Muvazaa olduÄŸu yönünde karar alınmış olması halinde Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü'nce karar eczacıya tebliÄŸ edilir, eczane ruhsatı iptal edilir ve 6197 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi doÄŸrultusunda iÅŸlem yapılır. Muvazaa olmadığı yönünde karar alınması halinde eczane faaliyetine devam eder. Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü tarafindan karar eczacı odasına da yazı ile bildirilir.
Mevcut bilgi ve belgeler doÄŸrultusunda aynı gün içinde karar verilememiÅŸ ise eczacı odası ile birlikte daha detaylı inceleme yapılmak ve ek bilgi, belgeler temin edilmek üzere dosya Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü'ne gönderilir. Dosya, ek bilgi ve belgelerin on iÅŸ günü içerisinde Kuruma sunulmasından sonra tarafların Yönergenin 7 nci maddesinin dokuzuncu flkrasında belirtilen usül doÄŸrultusunda davet edilmesi ile toplanacak Kurum Muvazaa DeÄŸerlendirme Komisyonunda deÄŸerlendirilir. DeÄŸerlendirme sonucunda karar alınamaması durumunda dosya daha detaylı ve teknik inceleme yapılması amacıyla tüm bilgi ve belgelerle birlikte Kurum Denetim Hizmetleri BaÅŸkan Yardımcılığına iletilir. Denetim Hizmetleri BaÅŸkan Yardımcılığı tarafından yapılacak denetim neticesinde düzenlenen rapor sonucu, gereÄŸi yapılmak üzere Kurum tarafindan Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü'ne bilgi verilir. Denetim raponu sonucunda eczanenin muvazaalı olduÄŸu yönünde karar verilmesi halinde Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü'nce eczane ruhsatı iptal edilir, 6197 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi doÄŸrultusunda iÅŸlem yapılır. Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü tarafindan karar eczacı odasına da yazı ile bildirilir.
Muvazaalı eczanenin kapatılmasına iliÅŸkin davada yetkili yargı yeri, muvazaa kararını veren idari kurumun yargı çevresindeki mahkemedir. Örnek bir yargı kararına göre;
"...Dava dosyasının incelemesinden; Ä°stanbul ili AtaÅŸehir ilçesi Küçükbakkalköy Mahallesi Işıklar Caddesi No: adresinde bulunan ''M. Eczanesi'' adlı eczanenin sahibi ve mesul müdürü olan davacının eczanesini, E. Eczanesi, Ö. Eczanesi ve G. Eczanesi ile beraber muvazaalı olarak iÅŸlettiÄŸi hakkındaki SaÄŸlık Bakanlığı Ä°laç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun 24/08/2016 tarih ve 110045 sayılı kararı üzerine Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun'un 6. maddesi uyarınca 5 yıl süre ile eczane açamayacağına iliÅŸkin Ä°l SaÄŸlık MüdürlüÄŸü'nün 02/09/2016 tarihli ve 513.03.01-E3776 sayılı iÅŸleminin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen 6197 sayılı Kanun'da, eczanelerin il saÄŸlık müdürlüÄŸünce düzenlenmiÅŸ ve valilikçe onaylanmış bir ruhsatname ile açılacağının hükme baÄŸlandığı, muvazaa kararının tek başına dava edilebilecek bir icrai iÅŸlem mahiyetinde olmadığı, davacı tarafından iÅŸletilen eczanenin, nca muvazaalı olduÄŸuna iliÅŸkin kararının dava konusu edilmediÄŸi, uyuÅŸmazlığın nce tesis edilen ve icrai nitelikte olan 5 yıl süreyle eczane açılamayacağına iliÅŸkin iÅŸlemden kaynaklandığı, bu nedenle uyuÅŸmazlığın çözümünde, 2577 sayılı Kanun'un 32. maddesinin 1. fıkrası uyarınca eczaneye ruhsat vermeye yetkili nin bulunduÄŸu yerdeki Ä°stanbul Ä°dare Mahkemesi yetkili bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde Ä°stanbul Ä°dare Mahkemesinin yetkili olduÄŸuna, dosyanın Ä°stanbul 3. Ä°dare Mahkemesine gönderilmesine, kararın Ankara 8. Ä°dare Mahkemesi ile taraflara bildirilmesine, 08/05/2017 tarihinde oybirliÄŸiyle karar verildi." (Danıştay Kararı - 15. D., E. 2017/817 K. 2017/2165 T. 8.5.2017) lexpera.com
denilmiÅŸtir.
Muvazaalı eczane ruhsat iptali istenirken objektif bilgi ve belgelerle bu durumun ortaya çıkarılması gerekmektedir. Yargı kararlarına göre bazı kriterler muvazaa iddiasında kıstas olarak alınmaktadır. Buna göre eczacının sürekli olarak eczanede bulunmaması bir kriter olarak kabul edilmiÅŸtir. Tabi ki tatile gitmesi veya iÅŸlerinin olması halinde eczaneden ayrılması durumunda kesin olarak muvazaa olduÄŸu söylenemez. Eczacının genel algı olarak çevre ve müÅŸteriler tarafından eczane yetkilisi olmadığı düÅŸüncesi oluÅŸması, muvazaa için birinci kriterin oluÅŸtuÄŸu kabul edilebilir. DiÄŸer bir kriter olarak da Ä°lçe SaÄŸlık MüdürlüÄŸü tarafından yapılan denetlemelerde üç veya üçten fazla denetlemede mazeretsiz olarak eczanede bulunmaması durumudur. Muvazaa iddiası için bu kriterlerin birlikte deÄŸerlendirilmesi gerekir. EÄŸer somut bilgi ve belge olmadan bir muvazaa iddiası varsa bu deÄŸerlendirmeye alınmamalıdır. Örnek bir Danıştay Kararına göre;
"...yetkililerince eczacının yıl içinde görevi başında mazeretsiz bulunduÄŸunun tutanakla tespit edilmeden, sadece Ä°lçe Emniyet MüdürlüÄŸü görevli personelince bir kez yerinde bulunmadığı tespitine dayanılarak ve mahaldeki serbest eczaneler mesul müdürlerinin somut bilgi ve belge göstermeden sadece duyumlara dayalı olarak verdikleri ifadelere dayanılarak tek başına muvazaanın varlığının ispatlanamayacağı açıktır..." (Danıştay Kararı - 15. D., E. 2013/5123 K. 2015/5133 T. 20.5.2015) lexpera.com
denilmiÅŸtir.
DiÄŸer bir Yargı Kararına göre ise;
"...Anayasa'nın 48'inci ve 49'uncu maddesiyle güvence altına aldığı çalışma hakkının sınırlandırılmasına yönelik iÅŸlemin sırf kanaate dayalı olarak tesis edilmesi mümkün deÄŸildir. Çalışma hakkının sınırlayacak bir idari tasarrufun, ancak, somut bilgi, belge ve tespitlere dayalı olarak tesis edilmesi, temel hak ve özgürlüklerin güvence altına alındığı hukuka baÄŸlı devlet anlayışının doÄŸal bir sonucudur.
Bu nedenle, inceleme konusu olayda,muvaza olduÄŸu hususunun objektif bilgi ve belgelere dayandırılmadığı, baÅŸka bir anlatımla muvazaa iddiasının kanıtlanamadığı olgusu karşısında, davacının, eczane devir talebinin muvazaa kanaati oluÅŸtuÄŸundan bahisle reddine iliÅŸkin iÅŸlemde ve bu iÅŸlemin iptali istemiyle açılan davanın reddi yolundaki Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, ruhsat verilmesi istenen eczanede yapılacak denetimlerde muvazaya iliÅŸkin baÅŸka bir tespit yapılması halinde, davalı idarece ilgili mevzuat gereÄŸince iÅŸlem tesis edilebileceÄŸi de tabiidir.
Açıklanan nedenlerle, davacının istinaf baÅŸvurusunun kabulü ile A1 2. Ä°dare Mahkemesi'nce verilen 31/03/2017 tarih ve E:2016/1082, K:2017/648 sayılı "davanın reddine" iliÅŸkin kararın kaldırılmasına, dava konusu iÅŸlemin iptaline,.." (Bölge Ä°dare Mahkemesi Kararı - Gaziantep BÄ°M, 4. Ä°DD, E. 2017/1016 K. 2017/1519 T. 6.7.2017) lexpera.com
denilmiÅŸtir. Sonuç olarak muvazaa olduÄŸu hususunun objektif bilgi ve belgelere dayandırılmadığı, baÅŸka bir anlatımla muvazaa iddiasının kanıtlanamadığı olaylarda muvazaanın kabul edilmesi hukuka aykırıdır. Böyle bir durumda idarenin sorumluluÄŸu gündeme gelir. Ä°dare aleyhine sorumluluk davası(tazminat vs.) açılabilir.
Av.Anıl TÜRKMEN
WhatsApp Destek